Category: Uncategorized

ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา การลงทุนที่เราเรียกว่า การลงทุนทางเลือก หรือ การลงทุนในความชื่นชอบ มีอัตราการเพิ่มของมูลค่าที่มากขึ้น และกำลังได้รับความสนใจ นอกจาก นาฬิกา ไวน์ รถ หรือ ของเก่าหายาก นั่นก็คือ งานศิลปะ วันนี้พวกเราชาวอาร์ตแท็งก์จะพาทุกคนไปเจาะลึกถึงราคาของผลงานศิลปะที่เพิ่มมากขึ้น และยังบอกทริคเล็กน้อยสำหรับมือใหม่ที่กำลังจะเริ่มสะสมผลงานศิลปะ ถ้าพร้อมแล้วก็ตามมาได้เลย!!

จากบทความของ CNCB ลอนดอน เมื่อปี 2564 พบว่า การลงทุนในศิลปะร่วมสมัยมีประสิทธิภาพมากกว่า ดัชนี S&P 500 ในช่วง 25 ปีที่ผ่านมา ด้วยข้อเท็จจริงที่ว่าศิลปะร่วมสมัยมีการลงทุนที่ขาดทุนน้อยกว่าตลาดหุ้นสินทรัพย์อื่น ๆ ของสหรัฐฯ และ ทั่วโลก รายงานจาก Art Market ปี 2565 พบว่ามูลค่าการซื้อขายผลงานศิลปะมีมูลค่าสูงถึง 65 พันล้านเหรียญสหรัฐ และการประมูลในศิลปะระดับไฮเอนด์มีมูลค่าเพิ่มขึ้นอย่างมาก ซึ่งตลาดการซื้อขายนั้นมีมูลค่าเพิ่มขึ้นจากปี 2564 กว่า 17% โดยเฉพาะตลาดซื้อขายทางออนไลน์ที่เพิ่มจากปี 2562 เป็นเท่าตัว หรือ 20% ของยอดขายงานศิลปะทั่วโลก จะเห็นได้ว่าในตลาดโลกนั้น ผลงานศิลปะถือว่ามีอัตราการเติบโตที่ดี และยังมีกราฟที่ดูสูงขึ้นเรื่อยๆ ในทุกปีอีกด้วย

งานศิลปะนั้นถือเป็นสินทรัพย์ทางเลือก ที่มีตลาดเฉพาะกลุ่ม ไม่ได้มีตลาดที่จำหน่ายโดยทั่วไป การกำหนดราคาซื้อขายจึงไม่ได้ขึ้นอยู่กับภาวะตลาด ค่าเงิน หรือระบบเศรษฐกิจโดยตรง แต่มีการกำหนดราคาจากการประเมิน และราคาผ่านจากตลาดเฉพาะ เช่น แกลเลอรี่ หรือ งานประมูล สำหรับใช้อ้างอิงราคาได้อย่างชัดเจน การลงทุนในงานศิลปะจึงถือเป็นการกระจายการลงทุน ที่มีโอกาสขาดทุนน้อยเนื่องจากผลกระทบจากเศรษฐกิจแทบจะไม่กระทบต่อสินทรัพย์ประเภทงานศิลปะ แต่สิ่งที่เราต้องพิจารณาคือ ความเสี่ยงของความเสียหาย การปลอมแปลง โดยมูลค่าศิลปะอาจผันผวนกับความนิยมและศิลปินโดยตรง แต่การลงทุนในศิลปะ นอกจากเป็นการลงทุนเพื่อผลกำไรทางมูลค่าทรัพย์สิน สิ่งที่เราจะได้คือ เราสามารถชื่นชมผลงานศิลปะในครอบครอง และยังสร้างสุนทรียภาพในชีวิตได้อีกด้วย

ในปัจจุบันผู้ซื้อผลงานศิลปะเติบโตขึ้น จากกลุ่มคนเดิมที่ยังคงความสม่ำเสมอของการซื้อขายในตลาด ได้ขยายออกไปในตลาดของกลุ่มคนใหม่ ๆ ที่เพิ่มเข้ามา โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียที่มีความสนใจเพิ่มขึ้นมากจากนักสะสมหน้าใหม่ (หมายถึง นักสะสมจากตลาดศิลปะที่เกิดใหม่ หรือ เป็นนักสะสมที่มีอายุไม่มาก) ซึ่งมีแนวโน้มที่จะให้ความสนใจงานศิลปะและของสะสมต่าง ๆ เพิ่มมากขึ้น

และวันนี้เราก็ได้มีคำแนะนำเล็ก ๆ น้อย ๆ หากคุณเริ่มสนใจการลงทุนในงานศิลปะ จะมีอะไรบ้าง ตามมาชมกันได้เลย!!

1. ควรเริ่มลงทุนในงานศิลปะที่เราชื่นชอบ

งานศิลปะเป็นการลงทุนทางเลือก เป็นการลงทุนจากความชอบ เนื่องจากงานศิลปะไม่ใช่สินทรัพย์สภาพคล่องที่สามารถจำหน่าย หรือเปลี่ยนเป็นเงินได้ทันที ไม่ใช่การซื้อมาขายไป ดังนั้นการสะสมหรือการลงทุนในงานศิลปะควรเป็นไปตามรสนิยมของผู้สะสม งานที่เริ่มต้นเก็บควรเป็นงานที่เรามีความเชื่อมโยงกับผลงานชิ้นนั้น ๆ  หมายถึง งานศิลปะที่ทำให้เรานึกถึงบางอย่างในชีวิต มีสีสันให้เราได้นึกถึงเรื่องดีๆ ที่เกิดขึ้น หรือเป็นชิ้นที่พ่อหรือแม่เราอยากครอบครองในอดีต แต่เหนือสิ่งอื่นใดเราต้องรู้สึกดีที่ได้ติดงานชิ้นนี้ที่บ้าน เราก็จะได้กำไรตั้งแต่วันแรกที่ครอบครอง ซึ่งบางทีอาจสำคัญกว่าผลตอบแทนที่ได้เป็นจำนวนเงินก็ได้

2. ควรหมั่นค้นคว้า หาความรู้ และดูให้มาก

หากเราอยากเริ่มลงทุนในงานศิลปะ สิ่งหนึ่งที่จะต้องทำคือ การค้นหาความรู้ด้านงานศิลปะทั้งในไทยและต่างประเทศอยู่เสมอ จากการเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ แกลเลอรี่ อินเทอร์เน็ต บทความ และข้อมูลทุกด้านทั้งความสำคัญ ประวัติศาสตร์ คอยติดตามข่าวสารในแวดวงศิลปะ เพื่อให้มีข้อมูลในการตัดสินใจเลือกซื้อ และลงทุนกับงานที่ชอบ หรืองานที่คาดว่าจะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นอย่างแน่นอน โดยเฉพาะข้อมูลของศิลปินที่จะส่งผลต่อราคาของงานศิลปะนั่นด้วย

3 เยี่ยมชมงานประมูลงานศิลปะสักครั้งในชีวิต

ในการประมูลงานศิลปะ ไม่ได้มีแค่การจำหน่ายงานศิลปะที่แข่งขันจากการให้ราคา แต่ก่อนวันจัดประมูล งานศิลปะทุกชิ้นจะถูกนำมาจัดแสดงเป็นนิทรรศการก่อนการประมูล เพื่อให้ผู้สนใจได้ชมผลงานจริง และรับทราบข้อมูลของชิ้นงานนั้น ๆ และเมื่อถึงวันประมูล เราจะได้เห็นการเคลื่อนไหวที่เป็นรูปธรรมมากที่สุดทั้งความนิยมและราคาของผลงานที่สามารถใช้อ้างอิงราคาผลงานศิลปะอื่น ๆ ในตลาดได้ ซึ่งจะทำให้มือใหม่อย่างเราเรียนรู้ได้อย่างมาก

4 คุยกับเพื่อนที่มีรสนิยมเดียวกัน และรู้จักนักสะสมคนอื่น ๆ 

ทางลัดที่รวดเร็วที่สุดในการเข้าถึงการเก็บสะสมผลงานหรือการลงทุนในงานศิลปะ คือ ถามเพื่อนหรือคนรู้จักที่สะสมงานศิลปะมาก่อน แต่ข้อเสียของการสอบถามจากคนอื่นนั้นคือความสนใจและความชอบของเรากับเพื่อนอาจจะไม่เหมือนกัน งานศิลปะเป็นรสนิยมเฉพาะ ดังนั้นเราอาจจะต้องหา Community ที่เกี่ยวข้องกับงานศิลปะในกลุ่มที่เราสนใจ หรือ ศิลปินที่เราสนใจเพื่อเก็บเป็นพื้นที่หาข้อมูลพร้อมที่จะสะสมผลงานต่อไป

สายอาร์ตบางท่านคงจะเตรียมพร้อมที่จะเริ่มลงทุนในงานศิลปะกันแล้ว แล้วต่อไปหากเราต้องการจะเริ่มลงทุนในงานศิลปะ เราควรจะเริ่มลงทุนที่ไหน ลงทุนอย่างไร หรือจะซื้อผลงานศิลปะที่ไหนดี พวกเราชาวอาร์ตแท็งก์จะพาทุกท่านไปติดตามกันต่อในสัปดาห์หน้า ห้ามพลาด!! และอย่าลืมกดติดตามเพจของเราเพื่อไม่ให้พลาดข่าวสารในวงการศิลปะกันไว้ด้วยนะ

_{^{อ้างอิง}}

_{^{https://www.artbasel.com/about/initiatives/theartmarket2022pdf}}

_{^{https://www.cimbthai.com/th/personal/blog/financial-guru/art-investment.html}}

_{^{https://www.cnbc.com/2021/05/27/there-are-unique-opportunities-in-art-says-one-asset-manager.html}}

_{^{https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-expensive-artworks-sold-2020}}

_{^{makemewealth.com/wealth-news-art}}

---

_{สามารถส่งข้อมูลข่าวสารให้เราประชาสัมพันธ์ได้ที่ media@arttankgroup.co.th}

_{Send us your Art news for PR here: media@arttankgroup.co.th}

ว่าไงสายอาร์ต เข้าสู่ช่วงกลางเดือนมีนาคมกันแล้ว วันนี้เราจะพาสายอาร์ตทุกท่าน ไปพบกับผลงานจากศิลปินไทยผู้มากฝีมือ Ayino กับผลงานขนาดใหญ่ที่มีรายละเอียดมากมาย กับผลงานที่มีชื่อว่า “Slag of Aspiration” ถ้าพร้อมแล้วตามมารับชมกันได้เลย!!

“Slag of Aspiration” หรือ “ตระกรันแห่งปณิธาน” ผลงานโดย วีรพงษ์ ศรีตระกูลกิจการ หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ Ayino (อายิโน๊ะ) ผลงานชิ้นนี้เป็น 1 ในผลงานจากนิทรรศการใหม่ล่าสุดของศิลปิน ‘Enigma’ ที่มีขนาดใหญ่กว่า 300×200 cm ผลงานนี้ ศิลปินวาดออกมาด้วยความรู้สึกว่า บนโลกนี้ที่มีสิ่งต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่ายุคสมัยจะเปลี่ยนแปลงไปขนาดไหน แต่ความจริงก็ยังคงอยู่ไม่เปลี่ยนแปลงและไม่มีวันเก่า ความจริงในธรรมะนั้นไม่ได้แปลกแยก ไม่ว่าจะวัตถุหรือชีวิตธรรมดาที่เราอยู่ เราสามารถสัมผัสความจริงนี้ได้ในทุกสิ่ง ไม่ว่าชีวิตเราจะเป็นอย่างไร แต่ถ้าปณิธานในใจเรายังตั้งมั่นเราอาจจะเข้าใจได้ในซักวัน

นอกจากจะมีความหมายที่ลึกซึ้งแล้ว ภาพเขียนขนาดใหญ่นี้ก็ยังมีรายละเอียดยิบย่อยต่าง ๆ ตามสไตล์ของศิลปิน ยกตัวอย่างเช่นภาพวาดจากมังงะชื่อดังอย่าง ‘ดาบพิฆาตอสูร’ ที่เราจะได้เห็นทั้งสองพี่น้องอย่าง ทันจิโร่ และ เนซึโกะ สโนว์ไวท์ ที่กำลังตกใจกับบางสิ่งบางอย่างอยู่ รูปผู้หญิงใส่ต่างหู Ktisis ผลงานศิลปะในยุคสมัยจักรวรรดิ Byzantine ที่สื่อถึงการให้ทาน หรือ กางเกงยีนส์ เสื้อผ้า พระพุทธรูป และรายละเอียดอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งศิลปินมักจะหยิบยกเรื่องราวต่าง ๆ จากหลากหลายเรื่อง นำมารวมไว้ในผลงานเพื่อให้เราสนุกไปกับการค้นหาสิ่งที่อยู่ในภาพ และค้นหาความหมายต่าง ๆ ที่ซ่อนเอาไว้ภายในภาพด้วย

โดยความพิเศษของผลงานจาก Ayino คือ การที่ศิลปินจะทำงานโดยไม่ได้ร่างต้นแบบ หรือกำหนดองค์ประกอบล่วงหน้า และไม่ได้กำหนดเรื่องราวที่จะแสดงในผลงาน โดยศิลปินจะทำงานแบบด้นสดไปเรื่อย ๆ เพราะเขาต้องการให้ทุกช่วงที่ได้ทำงาน เขาจะได้เรียนรู้และสัมผัสในทุกองค์ประกอบ เหมือนกับการค้นคว้าทดลองหรือการเดินทาง ที่ระหว่างทางมีแต่ความตระการตาสวยงาม ซึ่งศิลปินอยากให้ผลงานหนึ่งชิ้นสามารถแสดงเรื่องราวและอารมณ์ที่หลากหลาย เหมือนเช่นชีวิตเราที่มีความรู้สึกมากมายและผันแปรตลอดเวลา และศิลปินเชื่อว่าทุกสิ่งทุกอย่างนั้น มีความสัมพันธ์ต่อกันหมด ทำให้เขาต้องการให้ผลงานเป็นสิ่งแทนความจริงของโลกและความเป็นไปของชีวิตที่มีคำถามมากมายที่เราไม่สามารถหาตอบได้

วีรพงษ์ ศรีตระกูลกิจการ (อายิโน๊ะ) ศิลปินจิตรกรรมและภาพพิมพ์ ที่เป็นที่รู้จักทั้งในไทยและต่างประเทศ โดยผลงานภาพพิมพ์ของศิลปินนั้น กวาดรางวัลระดับประเทศมาแล้วอย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็น รางวัลเหรียญทอง ประเภทภาพพิมพ์ การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 51รางวัลเหรียญเงิน การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 54 รางวัลเหรียญทองแดง การแสดงศิลปกรรม แห่งชาติ ครั้งที่ 52 ครั้งที่ 53 และครั้งที่ 55 หรือรางวัลจากต่างประเทศ Honorable Mentions, 10th International Biennial Engraving “Josep de Ribera” Xativa, Spain และรางวัลอื่น ๆ อีกมากมาย

สามารถรับชมผลงาน “Slag of Aspiration” หรือ “ตระกรันแห่งปณิธาน” กันได้ภายในนิทรรศ ‘Enigma’ นิทรรศการเดี่ยวครั้งที่ 10 ของ Ayino ที่ภายในนิทรรศการก็ได้รวบรวมผลงานจิตรกรรมขนาดใหญ่ของศิลปินหลากหลายชิ้น ติดตั้งภายในแกลเลอลี่จนเต็มผนัง เปลี่ยนให้แกลเลอลี่กลายเป็นโถงของวิหาร เพื่อให้ผู้ชมได้เข้ามาร่วมอยู่ในบรรยากาศของผลงานจากศิลปิน ตั้งแต่วันนี้ ไปจนถึง 2 เมษายน 2566 ณ Number 1 Gallery, Silom 21เปิดตั้งแต่ 10:00 – 19:00 น (ปิดทุกวันจันทร์) บอกได้คำเดียวว่า สายอาร์ตห้ามพลาดเด็ดขาด!!

---

_{สามารถส่งข้อมูลข่าวสารให้เราประชาสัมพันธ์ได้ที่ media@arttankgroup.co.th}

_{Send us your Art news for PR here: media@arttankgroup.co.th}

ว่าไงสายอาร์ต เข้าสู่ช่วงกลางเดือนมีนาคมกันแล้ว สัปดาห์นี้มีนิทรรศการใหม่อีกเพียบให้เราได้ไปรับชมกัน ถ้าพร้อมแล้วก็ตามมาดูกันได้เลย!!

.

มาเริ่มกันที่นิทรรศการแรกกับ “Cocoon: Lost and Found” โดย ครูปาน ศิลปินและนักวาดภาพประกอบ ที่มีลายเส้นอันเป็นเอกลักษณ์ กับนิทรรศการเดี่ยวครั้งแรกของเขาในประเทศไทย ที่จะพาเราไปท่องในโลกของเจ้าโคคูน หนึ่งในคาแรคเตอร์ของศิลปิน ต่อด้วยนิทรรศการ “มิตร – Nine : Mid – Nine” ที่ได้รวบรวมศิลปินทั้ง 9 คน นำมาร้อยเรียงเรื่องราวผ่านตัวตน ประสบการณ์ สังคม ความเชื่อ จินตนาการ ความหลงใหล ให้รวมกันเป็นเหมือนหนังสือที่ประกอบไปด้วยเนื้อหาทั้ง 9 บท และนิทรรศการจากต่างประเทศ “Light and Space” โดย JEAN LOWE ที่ภายในนิทรรศการได้รวบรวมผลงานของศิลปินทั้ง ภาพวาด ประติมากรรม ภาพถ่าย และวีดีโอ นำมาจัดแสดงให้เราชมกัน และมีนิทรรศการไหนที่น่าสนใจอีกบ้าง ตามไปอ่านด้านในกันเลย!! หากไม่อยากพลาดคอนเทนต์อาร์ตดี ๆ ก็อย่าลืมกดไลค์กดแชร์และกดติดตามเพจ Art Tank Media ของเราด้วยนะ

---

นิทรรศการ “Cocoon: Lost and Found” โดย ครูปาน-สมนึก คลังนอก ศิลปินและนักวาดภาพประกอบ ที่มีลายเส้นอันเป็นเอกลักษณ์ สอดแทรกความสดใส รอยยิ้ม และดวงตาอันเปล่งประกาย ธรรมชาติและสัตว์ที่น่ารัก ล้วนเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของศิลปิน โดยนิทรรศการนี้ ถือเป็นนิทรรศการเดี่ยวเป็นครั้งแรกของเขาในประเทศไทยอีกด้วย

นิทรรศการแห่งความความอบอุ่นที่จะมาทำให้หัวใจของทุกท่านพองโตไปกับความน่ารักของเจ้าโคคูน หนึ่งในคาแรคเตอร์อันเป็นเอกลักษณ์ของ ‘ครูปาน’ ที่จะพาทุกท่านท่องไปยังโลกแห่งความพิศวงสุดน่ารักไปด้วยกันกับเจ้าโคคูน โดยครูปานหวังว่านิทรรศการครั้งนี้จะเป็นพลังบวกอันสดใสให้กับผู้ชม เพราะครูปานเชื่อว่า แม้ความทุกข์ที่เรามีอยู่นั้นจะไม่ได้หายไปทั้งหมดหรือถูกรักษาให้หายดีอย่างเต็มที่ มันก็อาจทำให้เราคิดย้อนกลับไปได้ว่าเราเคยมีความสุขมากแค่ไหน และนั่นก็อาจจะเป็นเครื่องชูใจให้เรากลับมามีความสุขได้อีกครั้ง สายอาร์ตห้ามพลาดเด็ดขาด!!

_{Location : River City Bangkok, RCB Galleria 1, 2nd floor}

_{Hours : 10:00 – 20:00 น.}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.facebook.com/RiverCityBangkok}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก : River City Bangkok}}

“โนรา” ศิลปะแห่งวิถีชีวิตโบราณ ในพื้นถิ่นปักษ์ใต้ของไทย ที่ผนวกเอาความเชื่อ วิถีชีวิตชุมชน และเรื่องราวการสืบทอดส่งต่อแบบเหนือจริงเข้าไว้ด้วยกัน ได้ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นเกิดเป็นนาฏศิลป์ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น จนได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นตัวแทนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมวลมนุษยชาติ เมื่อปี พ.ศ.2564

นิทรรศการมรดก โนรา ตอน “โนราเยือนกรุง” จึงถือโอกาสมาเยือนเมืองกรุง ร่วมเผยแพร่วัฒนธรรมไทยพื้นบ้าน เฉพาะถิ่นสู่เมืองกรุง มาร่ายรำทำบทให้คนกรุงได้เรียนรู้ รู้จักวัฒนธรรมมรดกโลก อันเป็นสมบัติชาติไทย อีกทั้งเปิดให้คนโนราที่อยู่ในกรุงเทพฯ ได้เข้ามาย้อนระลึกถึงเรื่องราว ซึมซับความรู้สึกโนราในแบบที่คนไทยต่างแดน (นครเวนิส) พากันเดินทางมาชื่นชมโนราไทยที่เดินทางไกลไปเยือนถึงนครเวนิส ร่วมกับมุมมองที่มีต่อโนราของศิลปินรับเชิญ ได้แก่ ควน ทวนยก, สถาพร ศรีสัจจัง, ผศ.ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ และศิลปินร่วมสมัย ได้แก่ วรนันทน์ ชัชวาลทิพากร, อำมฤทธิ์ ชูสุวรรณ, ศักดิ์วุฒิ วิเศษมณี, สุธี คุณาวิชยานนท์, วิทยา จันมา

_{Location : Bangkok Art and Culture Center (BACC), 4th Floor}

_{Hours : 10.00 – 20.00 น. (ปิดทุกวันจันทร์)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.facebook.com/baccpage}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก : Bacc หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร}}

“Current Current” นิทรรศการกลุ่ม ที่จะทำให้เราต้องหยุดพิจารณาสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นในโลกยุคปัจจุบัน 

ซึมซับเสียงสะท้อนที่แตกต่าง ผ่านงานศิลปะโดย 10 ศิลปินรุ่นใหม่ คัดสรรโดย Nut Dao

Jen Two (Janejira Taechakampu), Pasuth Sa-ingthong, MM. Kosum, Stupidshittttttttt, Paka Studio, Bouy Homchun, Taweechob Pinthong, Irene Varakamin, Sasi Tee และ Buddhaandz ที่จะพาเราไปสัมผัสมุมมอง และทัศนคติของเหล่า Artist รุ่นใหม่ ภายใต้บริบทการใช้ชีวิตในยุคโพสต์นิวนอร์มอล ในห้องแสดงศิลปะส่วนตัว ที่นำเสนอผลงานในรูปแบบที่แตกต่าง แต่ยังคงไว้ซึ่งความลื่นไหลไดนามิคของคลื่น ที่ดูเหมือนไม่เป็นระเบียบ แต่แท้ที่จริงมีรูปแบบ มีปัจจัยมากมายที่ทำให้คลื่นแต่ละลูกมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไป เมื่อศิลปะไม่ได้ถูกจำกัดอยู่เพียงแค่จิตรกรรม ประติมากรรม หรือสิ่งก่อสร้าง แต่สามารถผสานและแทรกซึมเข้ากับวิถีชีวิตปัจจุบัน ในทุกอณูได้อย่างแนบเนียน ห้ามพลาด!!

_{Location : Noble play G Floor}

_{Hours : 10:00 – 17:00 น.}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.facebook.com/NobleDevelopment/}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก : Noble Development}}

ศิลปะไม่ใช่เพียงแต่ผลลัพธ์ของชิ้นงานที่ปรากฏ แต่มิตรภาพระหว่างศิลปินกับศิลปิน และศิลปินกับผู้ชมก็เป็นส่วนสำคัญในการเติมเต็มให้ศิลปะมีความหมายและสมบูรณ์แบบ 

.

นิทรรศการ “มิตร – Nine : Mid – Nine” เป็นเสมือนสมุดบันทึกไร้อักษรหนึ่งเล่มที่ประกอบด้วยเนื้อหาทั้ง 9 บท ของศิลปินทั้ง 9 คน Kwanchanok Sangtong, Teetuch Hongkhongkha, Phasathon Kunkhong, Parkphoom Rungrueng, Suttipoj Paerungreang, Supascha Bunlue, Kittipong Paoprasit, Teerakan Chuaytip, Teerapong Benjathavornanan ที่ต่างเรียงร้อยเรื่องราวผ่านตัวตน ประสบการณ์ สังคม ความเชื่อ จินตนาการ ความหลงใหล ผ่านอารมณ์ความรู้สึกนึกคิดด้วยสื่อศิลปะที่หลากหลาย กลายเป็นบทสนทนาของเรื่องราวระหว่างเรากับมิตร ห้ามพลาด!!

_{Location : Old Town Gallery}

_{Hours : 10:00 – 18:00 น. (ปิดวันจันทร์)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.facebook.com/oldtowngallerybangkok}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก : Old Town Gallery}}

นิทรรศการ “Hidden Gems” เป็นผลงานเซรามิก ของรองศาสตราจารย์สุขุมาล สาระเกษตริน สาขาวิชาเอกหัตถศิลป์ เซรามิก ภาควิชานฤมิตศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาฯ โดยนำน้ำปลาซึ่งเป็นเครื่องปรุงรสที่เป็นเอกลักษณ์ของประเทศไทยมาค้นคว้า พัฒนาวิธีการสร้างสรรค์ลวดลายบนเซรามิกซึ่งนับเป็นการสร้างนวัตกรรมและองค์ความรู้ใหม่ที่เป็นภูมิปัญญาของชาติ อีกทั้ง กระบวนการทำงานเซรามิกมีค่าใช้จ่ายสูง การใช้น้ำปลาจะจึงเป็นวิธีการอย่างหนึ่งที่ประหยัดต้นทุน พลังงานและกระบวนการผลิตเซรามิก ซึ่งมีผลต่อการพัฒนางานศิลปะอย่างยั่งยืนได้ ดังนั้น เพื่อเป็นการส่งเสริมกิจกรรมด้านศิลปะโดยเฉพาะจากงานวิจัยที่ได้รับทุนจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ การจัดแสดงนิทรรศการจากผลงานวิจัยจะทำให้คณาจารย์ นิสิต ศิลปินและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องได้แลกเปลี่ยนข้อมูล ความคิด เทคนิคในการสร้างสรรค์ สร้างแรงบันดาลใจ เพื่อส่งเสริมให้เกิดประโยชน์ต่องานศิลปะ ศิลปินและนักวิจัย อันจะเป็นประโยชน์ขยายสู่สังคมในวงกว้าง

_{Location : Chulalongkorn University Museum}

_{Hours : 9:00 – 18:30 น. (ปิดวันอาทิตย์)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.facebook.com/cuartculture/}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก : CU Art Culture}}

นิทรรศการ “Light and Space” โดย JEAN LOWE จิตรกร ประติมากร และศิลปินศิลปะจัดวาง โดยภายในนิทรรศการก็ได้รวบรวมผลงานของศิลปินทั้ง ภาพวาด ประติมากรรม ภาพถ่าย และวีดีโอ ผลงานของศิลปิน ได้กล่าวถึง ความฟุ้งเฟ้อของตัวเราและของมนุษย์ ความสัมพันธ์กับเผ่าพันธุ์อื่น สิ่งแวดล้อม การกีดกันทางเพศ ฯลฯ ซึ่งงานใหม่ของงานในนิทรรศการ มีผลงานหลายชิ้น อย่างเช่นภาพที่วาดห้องโถงคฤหาสน์ที่ตกแต่งภายในด้วยศิลปะสไตล์บาโรก ผสมผสานกับเทคนิคการใช้แสง เงา และยังมีวีดีโอและภาพนิ่ง แสดงถึงเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับปัญหาทางเพศ ความสัมพันธ์ระหว่างเรากับผู้อื่น สายพันธุ์ และสิ่งแวดล้อม โดยหลากหลายตัวละครหลายตัว ทั้ง หญิง ชาย และเลสเบี้ยน ด้วยเนื้อหาที่รุนแรงแต่ก็แฝงไปด้วยความตลกขบขัน สายอาร์ตถ้ามีโอกาสได้ไปเที่ยว ห้ามพลาดงานนี้เด็ดขาด!!

_{Location : Luis De Jesus Los Angeles}

_{Hours : 11.00 – 18.00 น. (ปิดทุกวันจันทร์และวันอาทิตย์)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.luisdejesus.com/exhibitions/jean-lowe}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก : Luis De Jesus Los Angeles}}

---

_{สามารถส่งข้อมูลข่าวสารให้เราประชาสัมพันธ์ได้ที่ media@arttankgroup.co.th}

_{Send us your Art news for PR here: media@arttankgroup.co.th}

ความรักและศิลปะนั้นอยู่คู่กันมาช้านาน เหมือนดั่งกวีที่จดบันทึกความรักของเขาผ่านไดอารี่ให้ทุกคนได้อ่านกัน ศิลปินในแต่ละยุคนั้นก็สื่อสารความรักของตนเองออกมาในความหมายต่างๆมากมาย ทั้งสุขทั้งเศร้า ทั้งสื่อโดยตรงและแฝงความหมายที่ลึกซึ้ง แต่กระนั้นก็ยังคงเป็นความรัก ดังนั้นเราจะพาทุกท่านมาเยี่ยมชม 9 ธีมความรักจากศิลปินหลากหลายท่าน ที่ตีความออกมาแตกต่างกัน ให้ทุกท่านลองออกจากห้วงความรักของตน มาดูเรื่องราวความรักของผู้อื่นผ่านงานศิลปะกัน

---

ความรักบนผนังวัด

ผลงานชิ้นประวัติศาสตร์อย่าง “ปู่ม่านย่าม่าน” จากศิลปิน หนานบัวผัน ที่เขียนในปี ค.ศ.1867-1874 โดยเป็นภาพชายหญิงคู่หนึ่งกำลังกระซิบสนทนา มีชื่อเสียงว่าเป็น “ภาพหนุ่มกระซิบบันลือโลก” ได้มีการวิเคราะห์ถึงที่มาของชื่อไว้ว่า 

“ข้อความที่ เขียนกำกับว่า ปู่ม่าน ย่าม่าน หมายถึงว่า เขาเรียกผู้ชายพม่า ผู้หญิงพม่าคู่นี้ เป็นนัย เป็นสามีภรรยา แล้วการเกาะไหล่กันเป็นธรรมชาติของผู้ชายผู้หญิงที่เป็นสามีภรรยา ถ้าเป็นหนุ่มสาว ถูกเนื้อต้องตัวไม่ได้ และรูปลักษณะการแต่งกายชี้ชัดไปอีกสอดคล้องกับคำว่า ปู่ม่าน ย่าม่าน ม่านคือพม่า ปู่นี่คือผู้ชาย พ้นวัยเด็กผู้ชายเรียกปู่ พ้นวัยเด็กผู้หญิงเรียกย่า ซึ่งที่จริงออกเสียง “ง่า” ไม่ใช่ปู่ย่าตายาย โดย หนานบัวผัน เป็นศิลปินผู้เขียนจิตรกรรมประวัติศาสตร์ทั้งที่วัดหนองบัว และวัดภูมินทร์”

ซึ่งบ้างก็คาดว่าตัวของหนานบัวผันที่วาดตัวเองลงไป แต่กระนั้นก็มีเสียงคัดค้านเพราะศิลปินเป็นชาวไทลื้อไม่ใช่ชาวพม่าอย่างที่เห็นในภาพ ซึ่งในภาพนั้นเป็นชาวพม่าที่มีรอยสักเต็มตัวและโพกหัว คู่กับสตรีในภาพที่แต่งกายแบบไทลื้อ และการกระซิบก็มิใช่การเล้าโลมกันอย่างหญิงสาววัยรุ่นแต่เป็นการกระซิบกันระหว่างคู่สามีภรรยา

อีกด้วย ภาพนี้อยู่บนฝาผนังวัดภูมินทร์ จังหวัดน่าน

ขอบคุณรูปภาพจาก https://th.wikipedia.org/wiki/ปู่ม่านย่าม่าน

https://www.silpa-mag.com/art/article_64782

ความรักต้องห้าม

ผลงาน “The Kiss” เป็นผลงานของ Auguste Rodin ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากมหากาพย์ Divine Comedy วรรณกรรมอิตาเลียนอมตะของ Dante ที่พูดถึงการท่องไปในนรกของคริสตศาสนาในทรรศนะของผู้แต่ง ที่ในตอนหนึ่งพูดถึงรักต้องห้ามระหว่าง Paolo และ Francesca คู่รักที่ต้องท่องไปในนรกชั่วกัลป์ชั่วกัลป์ เนื่องจากทั้งคู่กระทำการผิดประเวณีก่อนที่จะถูกสามีของ Francesca สังหาร ศิลปินได้สร้างผลงานประติมากรรมออกมาในรูปแบบของการจูบที่มีสัมผัสระหว่างกันอันน้อยนิด แสดงถึงความรักอันต้องห้ามของทั้งคู่นั่นเอง

ความรักที่ถูกปิดกั้น

เรื่องของการจูบนั้นก็มีได้หลายความรู้สึก แต่แน่นอนความรักย่อมมีความขมขื่น งานนี้ก็เช่นกัน

ภาพ “The Lovers” ของ Rene Magritte ในปี 1928 นั้นอาจต่างกับภาพจูบอื่นๆที่แฝงความอีโรติกเอาไว้ ภาพนี้ถูกนำเสนอโดยเป็นการจูบที่ชายหญิงทั้งคู่ถูกผ้าขาวคลุมศรีษะไว้ ทำให้ไม่สามารถที่จะสื่อสารหรือสัมผัสกันได้ การที่มีผ้าขาวที่เหมือนผ้าห่อศพมาคั่นกลางระหว่างทั้งคู่ไปตลอดกาลนั้นสร้างบรรยากาศที่น่าพิศวง บ้างก็ว่าภาพนี้สื่อความหมายของการจูบของความรักที่ไม่สมหวัง หรือบ้างก็ว่าหมายถึงความรักอันมืดบอด หรือแม้แต่การที่คนเรารักกันนั้นก็ไม่จำเป็นต้องเห็นตัวซึ่งกันและกัน หากแต่เป็นความโหยหาระหว่างกันก็เป็นได้

https://www.renemagritte.org/the-lovers-2.jsp

Canvassing the Masterpiece: Magritte’s “The Lovers“

ความรักของเมีย(หรือแม่)

หลายท่านอาจมีประสบการณ์ที่คู่รักของท่านทำตัวเป็นเด็กจนคุณรู้สึกว่าเราเป็นแม่ของเขารึเปล่า? Frida Kahlo ก็มีประสบการณ์เดียวกันดังเช่นในผลงาน “The Love Embrace of the Universe, the Earth, Myself, Diego and Senor Xolotl” ที่วาดขึ้นในปี 1949 ที่ Frida ได้เล่าถึงประสบการณ์ของเธอกับสามี Diego Rivera ที่เธอได้กล่าวไว้ถึงการที่ต้องดูแลเขาเหมือนเด็กอ่อนที่ต้องการการดูแลตลอดเวลาจนเหมือนลูก การที่สามีของเธอหย่อนกางเกงในทิ้งไว้กลางบ้านหรือตักไอติมไปกินสามสกู๊ปใหญ่ๆ แต่นั่นก็ทำให้เธออดขำไม่ได้กับพฤติกรรมเด็กๆของเขา Frida ยังได้กล่าวไว้ว่า “ในสตรีทั้งปวงคงมีแค่ตัวฉันที่อยากจะโอบกอดเขาไว้เหมือนที่ทำกับทารกแรกเกิด” ซึ่งก็คงจะทำให้เข้าใจถึงความหมายของชิ้นงานที่เป็นพระแม่ธรณีของเม็กซิกันหลั่งน้ำนมจากเลือด และสามีของเธอในสภาพทารกอุ้มต้นอะกาเวไว้ ซึ่งมีความหมายโดยนัยถึงองคชาติหรืออัจริยภาพของเขาแล้วแต่จะตีความ และตาที่สามที่เบิกโพลงบนหน้าผากของ Diego ที่ Frida แฝงความประชดประชันถึงความเป็นผู้หยั่งรู้ในภูมิปัญญา และวาจาอันศักดิ์สิทธิ์ของเขา ซึ่งทั้งหมดนั้นถูกโอบอุ้มไว้ด้วยพระแม่ธรณีอีกที

https://www.fridakahlo.org/the-love-embrace-of-the-universe.jsp

ความรักมีให้ แต่ไม่ไปต่อ

>ชั้นรักคุณนะ แต่….

หากคุณได้รับข้อความนี้ในมือถือก็คงจะสะดุ้งกันไม่น้อย ซึ่งก็อาจะเป็นความรู้สึกเดียวกับตัวละครในชุดภาพวาดแฟนตาซีดราม่าของ Roy Lichtenstein ในภาพวาดสีน้ำมันและอะคริลิคบนผืนผ้าอย่าง “Oh, Jeff…I Love You, Too…But..” ที่เป็นภาพของหญิงสาวโทรบอกกับแฟนหนุ่มของเธอซึ่งเป็นธีมหลักของภาพชุดนี้

ที่เป็นเรื่องราวความสัมพันธ์ระหว่างหญิงสาวผมบลอนด์และแฟนหนุ่มนิสัยเสียที่นำโชคร้ายมาให้ชีวิต ภาพแนวสีสดใสและบอลลูนคำพูดนั้นเป็นเอกลักษณ์ของศิลปินที่เซ็ทหลักไมล์ใหม่ให้กับวงการป๊อปอาร์ตและคอมมิคเป็นอย่างมาก

https://en.wikipedia.org/wiki/Oh,_Jeff…I_Love_You,_Too…But…

ความรักนอกผนังวัด

ผลงานศิลปินเขียน ยิ้มศิริ ประติมากรรมที่พัฒนาแนวความคิดจากเดิมที่มีการสร้างพระพุทธรูปในวัดและ ประติมากรรมแนวเหมือนจริงในวัง คลี่คลายสู่คุณสมบัติแห่งความเป็นศิลปะสมัยใหม่ของทั้งไทยและสากลมากขึ้น แม้ว่าจะยังคงลักษณะเด่นอยู่ที่ความเหมือนจริง แต่ก็มีเนื้อหาใหม่ เช่น การนำภาพชีวิตของคนธรรมดาสามัญ รูปนักดนตรี นางรำ เด็ก และสัตว์ โดยมีการผสมผสานแนวใหม่และเก่ามาปรับให้เป็นรูปแบบเฉพาะตัว จึงนับเป็นทศวรรษแรกแห่งประติมากรรมสมัยใหม่ของไทย

ประติมากรรม ”โลมนาง” สะท้อนภาพของการเกี้ยวพาราสีและการแสดงความรักระหว่างชายหญิงแบบไทย เส้นของรูปทรงในงานมีความสัมพันธ์ต่อเนื่องกันอย่างงดงาม 

https://bangkoksculpturecenter.org/th/collection_cate.php?q=3

ความรักและการเฉลิมฉลองก่อนจากลา

ในช่วงปี 1992 ซึ่งเป็นช่วงที่โรคเบาหวานของเขานั้นเริ่มลุกลามอย่างหนัก Dan Flavin ได้สร้างผลงานชิ้นสุดท้ายของเขา “untitled” (to Tracy, to celebrate the love of a lifetime) เพื่อเฉลิมฉลองครบรอบการแต่งงานกับภรรยาชื่อTracy Harris ของเขา ซึ่งเป็นงาน Lighting situation ณ พิพิธภัณฑ์ Guggenheim เป็นการจัดแสงบริเวณโถงบันไดวนของพิพิธภัณฑ์ด้วยแสงสีเขียว น้ำเงิน ม่วง และส้ม และเขาก็ได้จัด ณ ห้องโถงของพิพิธภัณฑ์นั้นเอง ไม่กี่ปีหลังจากงานนั้นศิลปินต้องทุกข์ทนทรมาณจากการต้องถูกตัดอวัยวะจากโรคเบาหวาน ก่อนที่จะเสียชีวิตในปี 1996

ผลงานของเขานั้นขึ้นชื่อในเรื่องของการสร้าง “ความตระหนักอย่าฉับพลันต่อปรากฏการณ์ในพื้นที่ปิด” (an acute awareness of the phenomenology of rooms) ซึ่งเป็นการปฏิเสธต่อการสร้างผลงานในสตูดิโอที่สามารถควบคุมความรู้สึกและสถานการณ์ได้ง่ายกว่า

https://www.thecollector.com/dan-flavin/

untitled (to Tracy, to celebrate the love of a lifetime)

ความรักที่มีต่อลูกสาว

ต่อมาเป็นผลงานที่คุ้นเคยของคนไทยอย่าง Alex Face กับตัวละครน้องสามตาใส่ชุดกระต่าย ที่ได้ต้นแบบมาจากลูกสาวของศิลปิน กับความห่วงใยต่อลูกสาว ที่แสดงออกมาในรูปแบบของการสวมชุดสัตว์ต่างๆโดยเฉพาะกระต่ายที่เป็นเสมือนสัตว์ที่อ่อนแอกับโลกอันโหดร้ายที่พร้อมจะทำร้ายได้ทุกเมื่อ อย่างในภาพเป็นตัวอย่างหนึ่งที่น้องถูกมัดไว้ด้วยลูกโป่งรูปหัวใจ เหมือนดั่งถูกพันธนาการเอาไว้ด้วยนั่นเอง

ความรักไม่จำกัดเพศ

ผลงานของ Gongkan อย่าง “Restoration” ซึ่งถูกจัดแสดงในนิทรรศการ For someone who hates the rainbow ณ นิวยอร์ค ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้พูดถึงสิทธิที่จะได้รักและถูกรักของทุกคน และส่งข้อความถึงผู้ที่เกลียดสายรุ้งและบางกลุ่มที่กีดกั้นให้ทุกความสัมพันธ์ได้รักกันอย่างเท่าเทียม ซึ่งศิลปินก็หวังว่าจะส่งแรงกระเพื่อมถึงทุกคนว่ารักนั้นมาในทุกรูปแบบอีกด้วย ในภาพนั้นก็ยังสื่อถึงการโอบอุ้มของชายสองคนที่โผล่ออกมาจากหลุมดำ ซึ่งอาจจะหมายถึงการก้าวข้ามผ่านข้อจำกัดของความรักนั้นอีกด้วย

---

_{สามารถส่งข้อมูลข่าวสารให้เราประชาสัมพันธ์ได้ที่ media@arttankgroup.co.th}

_{Send us your Art news for PR here: media@arttankgroup.co.th}

“ผมได้รับแรงบันดาลใจจากนิยายวิทยาศาสตร์ทุกเรื่องที่เคยอ่านสมัยเด็ก”

-James Cameron

ตั้งแต่สมัยบรรพกาลที่ศิลปะได้ถูกสร้างสรรค์ขึ้น มนุษย์ได้รับแรงบันดาลใจจากภาพที่ตัวเองเห็นและนำมาปรับเปลี่ยน ทำซ้ำ ดัดแปลงออกมาเป็นรูปแบบใหม่ ๆ อยู่เสมอ ตั้งแต่มนุษย์ถ้ำลอกกระทิงลงมาบนผนังถ้ำ รูปปั้นกรีกที่พัฒนามาจากไอยคุปต์ให้ดีขึ้นผ่านความเข้าใจถึงสรีระของมนุษย์ Michelangelo ที่นำความรู้นั้นมาใช้ในการอธิบายรูปลักษณ์ของพระผู้เป็นเจ้าและมนุษย์ จนถึง Edgar Rice Burroughs, Ray Bradbury, H.P. Lovecraft, H.G. Wells, และ Arthur C. Clarke ที่จินตนาการ ตั้งคำถามถึงภาพจักรวาลอันลี้ลับไพศาลเหนือสิ่งที่พระองค์ได้สร้างไว้ จนเกิดเป็นภาพประกอบของนิยายวิทยาศาสตร์ยุคแรกเริ่ม สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นส่วนประกอบอันขาดไม่ได้หากคน ๆ หนึ่งจะสร้างโลกอัน “เหนือจริง” ขึ้นมา

James Cameron ได้เคยกล่าวข้อความข้างต้นไว้เมื่อเกือบ 16 ปีก่อน เป็นครั้งแรก ๆ ที่มีกล่าวถึงโปรเจค Avatar (2009) ภาพยนตร์ไซไฟเหนือจินตนาการที่จะมาเป็นภาพยนตร์ที่ทำเงินสูงที่สุดตลอดกาล และเข็นภาคต่อในอีก 13 ปีต่อมาอย่าง Avatar: The Way of Water ที่กำลังออกฉายอยู่ในขณะนี้ ซึ่งต้องลุ้นว่าจะกลับมาล้มยักษ์ที่ตนเองได้เคยสร้างไว้ได้หรือไม่

โลกของ Avatar ได้กล่าวถึงการที่มนุษย์นั้นหนีร้อนออกจากโลกซึ่งขาดแคลนทรัพยากรมาพึ่งเย็น สร้างอาณานิคมในดาวแพนโดรา เพื่อที่หวังว่าจะเป็นบ้านแห่งใหม่ของมวลมนุษย์ จนเกิดข้อขัดแย้งกับชาวนาวีที่เป็นสปีชีส์พื้นเมืองที่อาศัยอยู่อย่างกลุ่มชนเผ่าที่อาจได้รับแรงบันดาลใจมาจากชนพื้นเมืองอเมริกัน รวมถึง “อวตาร” ซึ่งเป็นชาวนาวีดัดแปลงพันธุกรรม เพื่อให้มนุษย์สามารถถอดจิตเข้าสู่ร่าง และเป็นประโยชน์ต่อการ ขยายอาณานิคม 

นอกจากนวัตกรรมภาพยนต์สามมิติ CGI นัยทางการเมืองต่าง ๆ หรือพล็อตของหนังที่อาจจะเลือนหายไปตามกาลเวลา สิ่งหนึ่งที่เราไม่อาจลืมได้เลยคือ ภาพของแพนโดราอันทรงพลังที่ถูกสร้างสรรค์อย่างละเมียดละไม เอเลี่ยนคล้ายแมวตัวสีฟ้าตัวโย่งอย่างชาวนาวีอันเป็นเอกลักษณ์ เทคโนโลยีโลกอนาคตของมนุษย์ และสิ่งอื่น ๆ อีกมากมาย สิ่งเหล่านี้ล้วนแต่มีองค์ประกอบจากภาพประกอบนิยายวิทยาศาสตร์หลาย ๆ เรื่อง ที่หากแม้เคยรู้จักเพียงเล็กน้อยก็จะสามารถตบเข่าฉาดได้ตลอดทั้งเรื่อง 

ในวันนี้เราจะพากันเกาะกระแส พาไปชมกับงานศิลปะต่างยุคต่างสมัย ไม่ว่าจากงานวิจิตรศิลป์ ภาพประกอบ หรือ ภาพยนตร์ ที่เชื่อว่าอาจเป็น “แรงบันดาลใจ” อันก่อให้เกิดโลกอันละเมียดละไมของแพนโดราขึ้นมา เพื่อให้ผู้อ่านทุกท่านเตรียมพร้อมไปตบเข่าฉาดกับ Avatar: The Way of Water ที่กำลังเข้าฉายอยู่ในขณะนี้

ทั้งนี้ บทความไม่ได้มีเจตนากล่าวหาทางผู้กำกับหรือทีมงานของภาพยนต์แต่อย่างใด เพียงแต่ทางเราได้ทำการวิเคราะห์ภาพยนต์ผ่านเลนส์ของโลกศิลปะ เพื่อเป็นสาระความรู้แก่ผู้อ่านเท่านั้น

---

หากจะพูดถึงจุดเริ่มต้นของหลาย ๆ องค์ประกอบในแพนโดรา ก็อดที่จะกล่าวถึง กัลลิเวอร์ผจญภัย นวนิยายสุดคลาสสิกที่ตีพิมพ์ในปี 1726 เป็นเรื่องราวการผจญภัยของกัลลิเวอร์ นักเดินทางที่รอดจากเรืออับปางจนไปเจอกับอาณาจักรคนตัวเล็ก โจรสลัด ที่เป็นแรงบันดาลใจต่อผลงานในยุคหลังตลอดมา หรือแม้กระทั่งการถูกกล่าวถึงเป็นครั้งแรกในวรรณกรรมของ “เมืองลอยฟ้า” อย่าง “Laputa” ที่เป็นองค์ประกอบหนึ่งอันเป็นแรงบันดาลใจแก่นักเขียนและศิลปินในยุคหลังดังเช่น Roger Dean หรือ Hayao Miyazaki ในการสร้างภาพยนต์เรื่อง Laputa: Castle in the Sky หรือ ลาพิวต้า พลิกตำนานเหนือเวหาที่ออกฉายในปี 1986 หรือแม้กระทั่งหุบเขาฮาเลลูย่าอันเป็นเอกลักษณ์ในเรื่อง Avatar นั่นเอง

Roger Dean เป็นศิลปินนักวาดภาพประกอบชาวอังกฤษที่เคยได้วาดปกของวง Yes อันโด่งดัง เขา เป็นศิลปินที่มีเอกลักษณ์ในการวาด “เกาะลอยฟ้า” รวมถึงสัตว์ประหลาดต่างๆอันหน้าตาคุ้นเคยที่เราเห็นในภาพยนตร์ต่าง ๆ ซึ่งกล่าวได้ว่าเป็นบิดาแห่งลัทธิ *Imaginative Realism หรือ สัจนิยมในจินตนาการ

*「 แล้ว Imaginative Realism คืออะไร? 」

「 มนุษย์เราล้วนแต่มีเศษเสี้ยวแห่งภาพของความไม่รู้เต็มไปทั่วสมองไม่ว่าจะเป็น นักรบ พ่อมด ปีศาจ สัตว์ประหลาด หุ่นยนต์หรือแม้แต่ยานอวกาศอันยิ่งใหญ่ สิ่งเหล่านี้ล้วนหล่อหลอมเราที่ใช้ชีวิตอยู่ในศตวรรษที่ 21 อย่างในทุกวันนี้ ศิลปะ Imaginative Realism ต้องการที่จะนำภาพเหล่านั้นออกมาสู่โลกภายนอก ศิลปะเหล่านี้ไม่ต้องการคำอธิบาย ไม่ต้องการคำวิพากย์วิจารณ์ ถึงแม้จะมีคำกล่าวถึงการไม่ชอบ แต่น้อยคนนักที่จะบอกว่า “ไม่เข้าใจ” นั่นก็เพราะสิ่งต่างๆในงานเหล่านี้ไม่มีจริง หรือถ้าพูดให้ถูกคือ มีจริงแต่ในจินตนาการของพวกเราเพียงเท่านั้น ตัวอย่างของศิลปินประเภทนี้ เช่น Justin Sweet, James Gurney, Donato Giancola, Vince Natale, และ Roger Dean เป็นต้น 」

Princess Mononoke หรือ เจ้าหญิงจิตวิญญาณแห่งพงไพร ผลงานระดับขึ้นหิ้งของผู้กำกับ Hayao Miyazaki แห่งสตูดิโอ Ghibli ที่ออกฉายในปี 1997 นั้น มีอิทธิพลต่อวงการภาพยนตร์เป็นอย่างมาก หากมองข้ามในส่วนของพล็อตต่าง ๆ องค์ประกอบภาพหลาย ๆ อย่างใน Avatar นั้นสามารถเรียกได้ว่าชวนให้นึกถึงภาพยนต์เรื่องนี้ เช่นตัวละครชนเผ่าหญิงแกร่งที่หาญสู้กับผู้ผลิตปืน ตัวละครชายที่เป็นตัวเชื่อมของทั้งสองเผ่า หรือใบหน้าของเทพพงไพรที่ละม้ายคล้ายคลึงกับใบหน้าของชาวนาวี เป็นต้น

อีกหนึ่งผลงานชิ้นสำคัญของ Hayao Miyazaki อย่าง Nausicaa of the Valley of the Wind หรือ มหาสงครามหุบเขาแห่งสายลมที่ออกฉายในปี 1982 ที่มีธีมหลักสำคัญอย่างการโผบินด้วยเครื่องร่อน แต่ที่สำคัญที่สุดคือองค์ประกอบของการเชื่อมต่อจิตผ่านทางกิ่งก้านไม้เลื้อย ที่ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าชวนให้นึกถึงการเชื่อมต่อจิตของชาวนาวีผ่านเส้นผมกับเอวาที่เสมือนเป็นพระแม่ธรณีของดาวแพนโดรา

Boris Vallejo เป็นศิลปินชาวเปรูอเมริกันที่มีผลงานแนว *แฟนตาซีไซไฟอีโรติกอันเป็นเอกลักษณ์ ผลงานของเขาประกอบไปด้วยการต่อสู้ของชนเผ่าและสัตว์ประหลาดมากมาย เป็นภาพประกอบนิยายแฟนตาซีและไซไฟอันเลื่องชื่อหลาย ๆ เรื่องเช่น Conan the Barbarian หรือ John Carter ถึงอาจจะกล่าวได้ไม่เต็มปากว่า James Cameron ได้รับแรงบันดาลใจมาจากศิลปินท่านนี้โดยตรง แต่ถ้าหากกล่าวถึงผลงานที่นักวาดท่านนี้ไปประกอบอยู่รวมถึงองค์ประกอบต่างๆ ก็อาจกล่าวได้ว่าผลงานของศิลปินท่านนี้ต้องมีส่วนในการให้แรงบันดาลใจการสร้างสรรค์โลกแพนโดราของผู้กำกับไม่มากก็น้อย

*「 Fantasy Art คืออะไร? 」

「 เมื่อเรากล่าวถึงศิลปะแฟนตาซี เราอาจนึกถึงเกม ภาพยนตร์ ปกนิยาย หรืออนิเมะที่เราเห็นในปัจจุบัน อาจเป็นลัทธิทางศิลปะที่นักประวัติศาสตร์ศิลป์ไม่ได้ให้ความสำคัญมากนัก อาจย้อนได้ไปถึงศิลปะโบราณเช่นศิลปะคริสเตียนโรมันจนถึง Paradise Lost และเกมกระดานอย่าง Dungeon & Dragon แต่ศิลปะแขนงนี้ก็เป็นส่วนสำคัญในการเสริมสร้างจินตนาการของผู้คนในยุคร่วมสมัย เพราะศิลปะแฟนตาซีคือการสร้างสรรค์ “จินตนาการ” ผ่านภาพวาดนั่นเอง 

แต่สำหรับยุคร่วมสมัยแล้ว กลุ่มแขนงศิลปะแฟนตาซีที่น่าสนใจนั้นเกิดขึ้นในยุค 60-80s ที่มีองค์ประกอบที่ชัดเจนสามอย่าง นักรบเผ่า ทาสหญิง และอสูรกาย ที่เป็นพล็อตสำคัญของวรรณกรรมที่แฟนตาซีคลาสสิคอย่าง Conan the Barbarian หรือโคแนน นักรบเถื่อน หรือเรื่องราวอื่น ๆ ที่มีองค์ประกอบคล้ายกันอย่าง The Lord of the Ring และ John Carter ที่เป็นแม่แบบของเรื่องราวแฟนตาซีในยุคร่วมสมัยในปัจจุบัน กลุ่มผลงานเหล่านี้พูดถึงการเดินทางของวีรบุรุษ หรือ **The Hero’s Journey ความงดงามของความแข็งแกร่ง ความเป็นชาย อสูรกายในจินตนาการเหนือมนุษย์ การอยู่แบบ “ชนเผ่า”

กลุ่มศิลปินที่สำคัญในยุคนี้เช่น Doug Rosa, Frank Frazetta, Ray Cruz, Boris Vallejo เป็นต้น  

**สามารถอ่านเรื่องราว The Hero’s Journey ที่ปรากฏใน The Hero with a Thousand Faces ของ Joseph Campbell เพิ่มเติมได้ที่ https://www.siaminter.com/movie/423  」

Chris Moore เป็นศิลปินนักวาดภาพประกอบชาวอังกฤษผู้มีผลงานวาดภาพประกอบนิยายวิทยาศาสตร์มากมาย รวมถึงผลงานของ Philip K. Dick อย่าง We Can Remember It for You Wholesale ที่มีการพูดถึงการส่งย้ายร่างผ่านจิตที่เป็นแรงบันดาลใจให้กับภาพยนต์ขึ้นหิ้งอย่าง Total Recall หรือ The Matrix หรือแม้แต่การย้ายจิตลงร่างชาวนาวีของ Avatar 

ถึงแม้ Chris Moore จะไม่ได้วาดภาพประกอบของฉากร่างจิต แต่กระนั้นก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าผลงานของเขามีองค์ประกอบของยานอวกาศบนโลกใหม่ การเดินทางบนดาวอื่นอันแสนลึกลับ ที่เป็นธีมหลักของ Avatar อยู่แล้วด้วยเช่นกัน

Jean Giraud เป็นนักวาดการ์ตูนชาวฝรั่งเศส เป็นศิลปินผู้สร้างสรรค์โลกของเขาโดยยึดจากความปิติยินดี ผลงานของเขาเป็นภาพคอนเซปให้กับภาพยนตร์ไซไฟมากมายเช่น Alien, Tron, The Fifth Element, และ The Abyss ผลงานของเขามีองค์ประกอบของโลกเหนือจินตนาการมากมาย โดยที่เห็นชัดที่สุดก็จะเป็น การขึ้นหลังสัตว์ปีกโบยบินอยู่เหนือดินแดนอันแปลกตาเกินกว่าความเป็นจริง องค์ประกอบเหล่านี้อาจเป็นส่วนสำคัญในการเสริมสร้างจินตนาการของแพนโดราเช่นกัน

หรือท้ายที่สุดแล้ว แรงบันดาลใจก็มาจากตัวของเราเอง

ตัว James Cameron เองนั้นได้เคยอธิบายถึงแรงบันดาลใจของชาวนาวีไว้ว่า วันหนึ่งแม่ของเขาฝันถึงผู้หญิงตัวสีฟ้าสูง 12 ฟุต ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจที่เขานำไปวาดภาพประกอบสำหรับโปรเจคภาพยนตร์ไซไฟของเขาที่ไม่ได้สร้างอย่าง Xenogenesis ในปี 1978 ซึ่งนั่นเป็นครั้งแรกในการปรากฏตัวของผู้หญิงตัวสีฟ้าสูง 12 ฟุต (หากไม่นับภาพในฝันของแม่ของเขา) ซึ่งถึงแม้ตัวไอเดียจะถูกพับเก็บไปแต่มันก็ถูกนำกลับมาปัดฝุ่นใหม่จนออกมาเป็นชาวนาวีอันเป็นเอกลักษณ์ที่เราคุ้นเคยกันในที่สุด

---

อ้างอิง

https://www.illustrationhistory.org/genres/science-fiction

https://www.worldhistory.org/Greek_Sculpture/

https://ew.com/article/2007/01/15/james-cameron-talks-avatar/

https://www.researchgate.net/publication/320149012_DAKAM’S_INTERDISCIPLINARY_STUDIES_MEETING_A_Contemporary_Issue_of_the_World_Refugees_Solution_to_a_Problem_Educational_Need_of_Refugees_In_a_Multicultural_World

Avatar and the Films of Hayao Miyazaki

https://www-jstor-org.chula.idm.oclc.org/stable/10.5749/mech.10.2015.0209

https://www-jstor-org.chula.idm.oclc.org/stable/10.1525/fq.2010.63.3.6?searchText=art+of+avatar&searchUri=%2Faction%2FdoBasicSearch%3FQuery%3Dart%2Bof%2Bavatar&ab_segments=0%2FSYC-6744_basic_search%2Ftest-2&refreqid=fastly-default%3Aea5ae6ed08e56ee83352793df9f5a3c9&seq=1#metadata_info_tab_contents

James Cameron Vanquishes Artist in ‘Avatar’ Copyright Lawsuit

https://www.mutualart.com/Article/Topographies-of-the-Imagination–Roger-D/AAFA6422D09DDEB4

https://discover.hubpages.com/literature/Altering-the-Mind-Mundanely-We-Can-Remember-It-for-You-Wholesale-the-Work-that-Inspired-Total-Recall

http://www.chrismooreillustration.co.uk/about/

https://books.google.co.th/books?hl=en&lr=&id=P49zr4QiBjQC&oi=fnd&pg=PP1&dq=avatar+james+cameron+film+analysis+%22art%22+%22movements%22&ots=fxP3VZjhXQ&sig=TnOwDPl8HCDnZsSMhIAeF0j4hGM&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false

https://www.looper.com/1037565/the-untold-truth-of-the-navi-from-avatar/

https://www.yumpu.com/en/document/read/11625624/45-page-sworn-declaration-business-insider

Classic – The Art of Moebius

Moebius

http://aodr.org/xml/29251/29251.pdf

https://academic.oup.com/screen/article-abstract/53/4/381/1644161

https://collider.com/avatar-the-way-of-water-concept-art-pandora-ocean-d23-expo/

https://collider.com/avatar-artwork-james-cameron/

Biography

https://gulliverstravels.fandom.com/wiki/Laputa

https://www.illustrationhistory.org/genres/fantasy

http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/fantasy/

Art Tank Talk

ว่าไงสายอาร์ต เตรียมพบกับ Art Tank Talk ในหัวข้อ “Art Crush” ที่จะมาบอกเล่าถึงความรู้สึกของการตกหลุมรักในศิลปะ ว่าอะไรเป็นสิ่งที่ทำให้หลงรัก และหลงใหล พร้อมกับการแชร์แง่คิด มุมมองหรือทัศนคติของศิลปินที่มีต่อศิลปะ และแรงบันดาลใจ แนวคิดในการสร้างสรรค์งานของศิลปิน ซึ่งเราได้รับเกียรติจากแขกสุดพิเศษทั้ง 2 ท่าน ที่จะมาร่วมกันพูดคุยในหัวข้อนี้ กับ คุณผ้าป่าน GroundControl – สิริมา ไชยปรีชาวิทย์ และ คุณส้ม แพทย์หญิง อรอินท์ เรืองวัฒนสุข พร้อมกับผู้ดำเนินการเสวนา คุณจิ๊บ ยุพเรศ คุณาวงศ์ แล้วคุณจะตกหลุมรักงานศิลปะไปกับเรา

Art Tank Talk หัวข้อ “Art Crush” จะจัดขึ้นในวันเสาร์ที่ 5 พฤศจิกายน 2565 เวลา 14.30 – 15.30 น. ณ The Standard Hotel, 3rd floor

สามารถลงทะเบียนได้ที่ : https://bit.ly/3zg9azV

---

[TANK WEEKLY EXPLORE]

ว่าไงสายอาร์ต เข้าสู่สัปดาห์ที่ 2 ของเดือนกันยายนกันแล้ว วีคนี้มีแต่งานน่าสนใจ มีงานไหนบ้างตามมากันเลยย

มาเริ่มกันกับงาน “Bangkok Illustration Fair 2022” อีเวนต์ระดับนานาชาติครั้งยิ่งใหญ่แห่งปีของนักวาดภาพประกอบ ศิลปิน นักวาด นักสร้างสรรค์ และผู้รักงานศิลปะภาพประกอบ ต่อด้วยงาน “ART SPACE & IMAGINATION” โดยศิลปิน ป๊อก-ไพโรจน์ ที่จะพาทุกคนไปท่องอวกาศกับเหล่าบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์โลก และงานจากศิลปินแห่งชาติ “88 ปี การเดินทางของชีวิต อินสนธิ์ วงค์สาม” ณ จังหวัด ลำพูน

ชาวอาร์ตแบบเราก็อย่าลืมไปเสพงานช่วงสุดสัปดาห์กันนะ!! และหากไม่อยากพลาดคอนเทนต์อาร์ตดีๆ ก็อย่าลืมกดไลค์และกดติดตามเพจเราด้วย

---

Bangkok Illustration Fair 2022 อีเวนต์ระดับนานาชาติแห่งปีของนักวาดภาพประกอบ ศิลปิน นักวาด นักสร้างสรรค์ และผู้รักงานศิลปะภาพประกอบ ที่ในปีนี้ได้กลับมาสร้างสีสันให้กับกรุงเทพอีกครั้ง พร้อมขับเคลื่อนแวดวง Illustration ในรูปแบบออนกราวน์ด และ ออนไลน์ โดยภายในงานก็ได้อัดแน่นไปด้วย นิทรรศการ การจำหน่ายผลงาน เวิร์คช็อป เสวนา และกิจกรรมเกี่ยวกับ Illustration ที่พร้อมให้เราได้ท่องไปในโลกแห่งจินตนการและแรงบันดาลใจจากเหล่าศิลปินมากกว่า 168 คน ทั้งไทย ญี่ปุ่น เกาหลี เยอรมัน ปากีสถาน อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ และแขกรับเชิญอีกมากมาย โดยภายในงานจะเสียบัตรค่าเข้าชมงาน โดยจะมีบัตรเข้าชมแบบ One Day Pass และ Event Pass 

1.บัตรเข้าชมงานแบบ One Day Pass ราคา 100 บาท

2.Event Pass (เข้าชมได้ไม่จำกัดวัน) ราคา 200 บาท พร้อมรับเซตโปสการ์ด BKKIF 2022 จาก Key Visual (ออกแบบโดย Kanith)

ชาวอาร์ตแบบเรา ห้ามพลาดงานดีๆแบบนี้เด็ดขาดเลยนะ!!!

_{Location: Bangkok Art & Culture Centre (BACC)}

_{Hours: 10:00 – 20:00 น. (เปิดทุกวัน)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม: https://www.facebook.com/baccpage/}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก: Bangkok Art & Culture Centre (BACC)}}

นิทรรศการ ART SPACE & IMAGINATION โดย ป๊อก-ไพโรจน์ พิเชฐเมธากุล ศิลปินไทยชื่อดังที่เคยไปจัดแสดงภาพถึงนิวยอร์ก โดยในนิทรรศการครั้งนี้ ศิลปินจะชวนทุกคนท่องไปในอวกาศกับบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์โลก อย่างเช่น ไอน์สไตน์, อีลอน มัสก์, โมนาลิซ่า, จอร์จ วอชิงตัน และอีกหลายๆ คน กับคำถามที่ว่า “ถ้าพวกเขาไปท่องอวกาศกันได้ เขาจะกลับมาเปลี่ยนโลกอย่างไร?” ชาวอาร์ตก็อย่าลืมไปท่องจักรวาลแห่งจิตนาการของศิลปินกันได้นะ

_{Location: Siam Discovery, G Floor}

_{Hours: 10:00 – 22:00 น. (เปิดทุกวัน)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม: https://www.facebook.com/siamdiscovery}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก: Siam Discovery}}

นิทรรศการ “Kinky BKK” ภายในนิทรรศการจะจัดแสดงผลงานศิลปินทั้งในประเทศและต่างประเทศ ที่จะพาทุกคนตื่นตาไปกับ BDSM และความแปลกใหม่ เนื่องจากคนหนุ่มสาวมีเครื่องมือสำหรับการสนทนาและการแสดงออกเรื่องเซ็กซ์กับเพื่อนฝูงอย่างจำกัด พวกเขาจึงมองว่าเซ็กซ์ ถ้าไม่ใช่เรื่องดีก็เป็นเรื่องเลวไปเลย ไม่มีพื้นที่สีเทาที่ซับซ้อนยุ่งเหยิงอยู่ตรงกลาง นิทรรศการ “Kinky BKK” จะขอเป็นพื้นที่ปลอดภัยให้ผู้เข้าชมได้ทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความเร้าใจทางเพศ (eroticism) ทั้งเรียนรู้และสัมผัสประสบการณ์ผ่านงานอีเวนต์และเวิร์กช็อป อย่างเช่น เวิร์กช็อปศิลปะการมัดเชือกแบบญี่ปุ่น (Shibari workshop) หรือ เรียนรู้การถ่ายภาพแฟชันอีโรติกกับช่างภาพมืออาชีพ ห้ามพลาดเด็ดขาด!!

_{Location: PULSE Gallery}

_{Hours: 9:30 – 18:30 น. (เปิดทุกวัน)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม: https://www.facebook.com/pulsegalleryofficial}

^{_{ขอบคุณรูปภาพจาก: PULSE Gallery}}

นิทรรศการ “88 ปี การเดินทางของชีวิต อินสนธิ์ วงค์สาม” พบกับผลงานมาสเตอร์พีช ที่ไม่เคยแสดงที่ใดมาก่อนในประเทศไทย อาทิ ผลงานภาพพิมพ์ที่ทำขึ้นที่เกาะCorfu ประเทศกรีซ เมื่อปี 1963  (2506)  สัมผัสได้ถึงความมีเสน่ห์คลาสสิคของกระดาษของยุโรปในปี 1963 ( 2506) โดย อินสนธิ์ วงค์สาม ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ (ประติมากรรม) ปีพ.ศ.2542 ชายผู้นำพาตัวเองและผลงานศิลปะไทยเดินทางไปยังเมืองฟลอเรนซ์ ประเทศอิตาลี บ้านเกิดของอาจารย์ศิลป์ พีระศรี ด้วยรถสกู๊ตเตอร์ Lambretta เพียงคนเดียว โดยปัจจุบัน อ.อินสนธิ์ ยังคงสร้างสรรค์ผลงานทั้งจิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ วาดภาพ ดรออิ้งในสมุด งานไม้ งานเหล็กและยังคงสร้างผลงานอย่างสม่ำเสมอทุกวัน จนมีผลงานสร้างสรรค์ตลอดชีวิตที่ผ่านมากว่า 2 แสนชิ้น ชาวสายอาร์ตก็ไปรับชมกันได้นะ ที่ หอศิลป์อินสนธิ์ วงค์สาม จังหวัด ลำพูน

_{Location: Inson Wongsam Art Gallery, Lamphun}

_{Hours: 9:00 – 16:00 น. (ปิดทุกวัน จันทร์-อังคาร)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม: https://www.facebook.com/InsonWongsamArtgallery/}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก: หอศิลป์อินสนธิ์ วงค์สาม – Inson Wongsam Art Gallery}}

“Erna Rosenstein” นิทรรศการที่อุทิศให้กับศิลปินที่มีความโดดเด่นอย่าง Erna Rosenstein ศิลปินชาวยูเครน ผู้ยึดถือในหลักอุดมการณ์ฝ่ายซ้าย ที่แสดงออกผ่านผลงานภาพวาด งานเขียน และงานประติมากรรมบทกวี ไดอารี่ เป็นต้น ผลงานของโรเซนสไตน์ ได้ถูกผลิตขึ้นก่อนช่วงสงคราม เพื่อแสดงออกถึงความบอบช้ำจากสงครามที่เกิดขึ้นจากประเทศบ้านเกิดของศิลปิน ผ่านเรื่องราวในความทรงจำถึงความงดงามของทิวทัศน์ บาดแผล ความปรารถนา และความสูญเสีย โดยสร้างสรรค์ผลงานจาก สี หมึก และวัสดุต่างๆ เพื่อแสดงถึงโลกนิทาน และเทพนิยายของเธอ

ภายในงาน “Erna Rosenstein” ได้รวบรวมผลงานกว่า 50 ชิ้น โดยได้นำมาจัดแสดงต่อสาธารณะเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ศิลปินเสียชีวิตในปี พ.ศ. 2547 ชาวอาร์ตก็ไปติดตามกันได้นะ!!

_{Location: Hauser & Wirth Zurich, Limmatstrasse}

_{Hours: 11:00 – 18:00 (วันเสาร์ปิด 17:00, ปิดวันจันทร์ และอาทิตย์)}

_{รายละเอียดเพิ่มเติม: https://www.facebook.com/hauserwirth}

_{^{ขอบคุณรูปภาพจาก: Hauser & Wirth}}

---

_{สามารถส่งข้อมูลข่าวสารให้เราประชาสัมพันธ์ได้ที่ media@arttankgroup.co.th}

_{Send us your Art news for PR here: media@arttankgroup.co.th}